Linki nt. Diaoyu/Senkaku

Szanowni,

licząc na ożywioną dyskusję na zajęciach następnych proponuję lekturę poświęconą chińsko-japońskim sporom o Diaoyu/Senkaku w następującym wymiarze: 

Comparative Connectins publikowane przez waszyngtoński CSIS
http://csis.org/files/publication/1202qjapan_china.pdf
http://csis.org/files/publication/1203qjapan_china.pdf
http://csis.org/files/publication/1201qjapan_china.pdf

China Brief z Jameston Foundation http://www.jamestown.org/uploads/media/cb_01_04.pdf

pracę dyplomową z Iowa University http://lib.dr.iastate.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3060&context=etd

working paper ze Sztokholmu  http://swopec.hhs.se/eijswp/papers/eijswp0240.pdf

pracę dyplomową z University of Cantenbary http://ir.canterbury.ac.nz/bitstream/10092/4085/1/thesis_fulltext.pdf

Congressional Research Service http://www.fas.org/sgp/crs/row/R42761.pdf

analizę z Chatman House http://www.chathamhouse.org/media/comment/view/189193

Q/A z BBC http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11341139

Pozdrawiam,

DM

Spór między Filipinami a Chińską Republiką Ludową

Złożenie wniosku przez Filipiny przed Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza ONZ, powołany na podstawie Konwencji NZ o prawie morza (UNCLOS), jest kolejnym etapem trwającej rozgrywki między Manilą a Pekinem. Napięta sytuacja między państwami stanowi jedno z najpoważniejszych wyzwań dla bezpieczeństwa regionalnego w regionie Azji i Pacyfiku. Filipiny utrzymują sojusznicze stosunki ze Stanami Zjednoczonymi, oraz pomimo złych doświadczeń z przeszłości (okupacja w czasie II wojny światowej) zacieśniły w ostatnim czasie więzy z Japonią. Spór o pozornie nieistotne wysepki i skały znane jako rafa Scarborough na Morzu Południowochińskim ma znacznie bardziej złożone przyczyny i podłoże.

Morze Południowochińskie

Przyczyny konfliktu. Osią całego sporu w regionie są granice wyłącznej strefy ekonomicznej Chińskiej Republiki Ludowej na Morzu Południowochińskim. ChRL rości sobie prawa do praktycznie całego akwenu morza traktując je jako własny obszar, wraz ze wszystkimi lądami i ewentualnymi bogactwami znajdującymi się pod dnem morza. W odniesieniu do tych żądań powstała symboliczna „linia dziewięciu stref” (nine-dottedline, nánhǎijiǔduàn xiàn南海九段线), którą odrzucają inne państwa regionu. Wyspy Spratly położone w pobliżu filipińskiej wyspy Palawan,są przedmiotem sporu nie tylko między Chinami a Filipinami, ale także Brunei, Wietnamem i Tajwanem.Dzięki poszerzeniu swojej władzy nad terytoriami poszczególnych wysp, ChRL dąży do zwiększenia swojej wyłącznej strefy ekonomicznej co pozwoli na eksploatacje surowców naturalnych, oraz bogatych łowisk.

Jedną z podstawowych przyczyn konfliktu są potencjalne złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, które znajdują się w rejonie Morza Południowochińskiego. Zabezpieczenie dostaw surowców jest kluczowe dla utrzymania tempa rozwoju chińskiej gospodarki. Wśród innych przyczyn można wskazać również dążenie Chin do zabezpieczenia swoich interesów ekonomicznych poprzez całkowitą kontrolę Morza Południowochińskiego, które spełnia bardzo ważną rolę w handlu regionalnym, a przede wszystkim międzynarodowym. Żywotnym interesem Chińskiej Republiki Ludowej jest utrzymanie swobodnego przepływu przez Cieśninę Malakka, przez którą przepływa 90% importu ropy naftowej. Zabezpieczenie szlaków handlowych przez chińską marynarkę wojenną jest jednym z celów strategicznych Pekinu.

Podejście do konfliktów w regionie w ramach polityki zagranicznej Chin stało się przedmiotem sporu między Chińską Armią Ludowo-Wyzwoleńczą a Ministerstwem Spraw Zagranicznych. Część generalicji optuje za bardziej asertywną polityką zagraniczną, która miała by iść w parze z gospodarczą potęgą państwa, a przejawem takiej polityki ma być użycie wszelkich środków w celu potwierdzenia dominacji na Morzu Południowochińskim. W roku poprzedzającym zmiany w ścisłym kierownictwie Komunistycznej Partii Chin miały miejsce głośne afery m.in. Bo Xilaia, kilka poważnych afer korupcyjnych, oraz publikacje na temat fortun zgromadzonych przez najważniejszych urzędników partyjnych, w tym rodziny premiera Wen Jiabao.W obliczu trwających w KPCh rozgrywek wewnętrznych przed nadchodzącymi zmianami w Biurze Politycznym spory terytorialne mogły zostać wykorzystane jako narzędzia walki politycznej. Hu Jintao – odchodzący przewodniczący ChRL w trakcie swojej kadencji starał się minimalizować wpływy Chińskiej Armii Ludowo Wyzwoleńczej w Komitecie Centralnym. Wybrany w listopadzie 2012 roku na stanowisko sekretarza generalnego, oraz przewodniczącego Centralnej Komisji Wojskowej Xi Jinping. W tym kontekście poparcie frakcji opowiadającej się za aktywniejszą polityką zagraniczną w najbliższym regionie mogło być potrzebne sekretarzowi Xi w czasie wewnętrznych starć w ramach partii, tuż przed zmianą jej kierownictwa. 

Przebieg. W kwietniu 2012 roku filipińska fregata „Gregorio Del Pilar” zatrzymała w pobliżu rafy Scarborough osiem chińskich kutrów rybackich. W odpowiedzi z zamiarem ochrony chińskich obywateli pojawiły się w tym obszarze okręty wojenne PLA. Od tego czasu tereny te są regularne patrolowane przez marynarki obu państw, które nie dopuszczają rybaków do łowisk. Spór o Morze Południowochińskie był przyczyną załamania się jedności podczas szczytu ministrów spraw zagranicznych ASEAN w Phnom Penhw połowie 2012 roku. Sprawująca w 2012 przewodnictwo w organizacji Kambodża pozostaje pod silnym wpływem ChRL, która jest w niej największym inwestorem zagranicznym i partnerem handlowym. Wobec prawdopodobnych nacisków ze strony Chin nie uzgodniono wspólnego oświadczenia po raz pierwszy w 45-letniej historii ASEAN.

Zwrot ku USA i Japonii. Ostatnia amerykańska baza wojskowa na Filipinach - Subic Bay została zamknięta w 1991 roku. Obecnie pojawiają się głosy, że w związku z realizacją nowej amerykańskiej doktryny wobec Pacyfiku (pivot to Asia) ponownie przyjmie ona okręty US Navy. Zgodnie z zapowiedzą byłego już sekretarza obrony Leona Panetty do 2020 roku 60% potencjału sił morskich USA zostanie skierowana w rejon Pacyfiku. Amerykanie korzystali w latach Zimnej Wojny także z bazy lotniczej w Clark. Manila, pod presją Chin, zwraca się w stronę Waszyngtonu z nadzieją na wzmocnienie swoich sił rotacyjnie stacjonującymi w kraju jednostkami amerykańskimi. Zgodnie z obowiązującym od 1999 roku na Filipinach prawem (Visiting Forces Agreement) nie mogą zostać utworzone żadne nowe bazy wojskowe, a każde wspólne z USA manewry podlegają odpowiednim regulacjom. Po ochłodzeniu relacji w latach 90. kontakty wojskowe nawiązanopo zamachach terrorystycznych 9/11, oraz w wyniku zagrożenia południowych Filipin przez islamskie ugrupowania terrorystyczne takie jak Islamski Front Wyzwolenia Moro czy Grupę Abu Sajjafa. Filipiny od 2003 roku są również kluczowym sojusznikiem Stanów Zjednoczonych spoza NATO i zostały objęte programem Partnerstwa dla Wzrostu (Partnership for Growth) mającego promować współpracę ekonomiczną. W celu zwiększenia potencjału filipińskich sił zbrojnych potrojona została amerykańska pomoc finansowa w ramach Foreign Military Foundation do 30 mln USD.

Eskalacja napięcia w stosunkach między Filipinami i Chinami zbiegła się w czasie z zaostrzeniem sporu chińsko-japońskiego o wyspy Diaoyu/Senkaku. W obliczu rosnącego zagrożenia ze strony Pekinu wyłoniony po wyborach nowy japoński rząd premiera ShinzoAbe (PLD) zdecydował się na wzmocnienie stosunków z państwami ASEAN. Minister spraw zagranicznych Fumio Kishida odbył w styczniu wizytę na Filipinach podczas której rozmawiał z przedstawicielami resortu obrony o zdynamizowaniu współpracy i kontaktów. Japonia ma przekazać 12 okrętów patrolowych aby wzmocnić potencjał filipińskiej straży przybrzeżnej. Państwa podjęły również strategiczny dialog dotyczący poprawy bezpieczeństwa na morzach i oceanach. Zbliżenie między Japonią i Filipinami jest trudne z powodu pamięci o zbrodniach japońskich w czasie okupacji Filipin w trakcie II wojny światowej. Jednak w obliczu słabości zarówno militarnej jak i instytucjonalnej ASEAN Manila potrzebuje sojuszu z Tokio.

Wnioski

1. Wniesienie przez Filipiny sporu przed Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza jest przejawem dążenia do umiędzynarodowienia konfliktu. Taka sytuacja może być niekorzystna dla ChRL. Chińska taktyka zakłada prowadzenie bilateralnych negocjacji dyplomatycznych z drugą stroną sporu, bez odwoływania się do zewnętrznych nacisków lub arbitrażu.Brak podpisania przez Stany Zjednoczone Konwencji o prawie morza powoduje, że Chiny mogą zarzucić USA uchylanie się od rozstrzygnięć tego organu, usprawiedliwiając w ten sposób odrzucenie przez siebie niekorzystnego rozstrzygnięcia.
2. Filipiny poszukują aktywnie wsparcia ze strony swojego największego sojusznika, jednak dotychczasowe działania Stanów Zjednoczonych były raczej ostrożne. Waga regionu Azji i Pacyfiku dla funkcjonowania amerykańskiej gospodarki powoduje swoisty paraliż w podejmowaniu bardziej zdecydowanych kroków. W interesie USA jest wyciszenie sporów na drodze negocjacji z wykorzystaniem kanałów dyplomatycznych.
3. Spór między Filipinami a Chinami pokazał również, że jedność w ASEAN może być łatwo złamana, gdy w grę wchodzą różne interesy państw działających pod presją ChRL. Birma, Laos i Kambodża znajdują się w orbicie silnego oddziaływania Pekinu i mogą stanowić przeszkodę dla odgrywania ważnej roli w regionie przez ASEAN w przyszłości. Dalsza eskalacja konfliktu wokół Scarborough Shoal czy też wysp Spratly może prowadzić do wyścigu zbrojeń w Azji Południowo-Wschodniej. 

Opr. Stefan Grabowski (III rok studiów licencjackich stacjonarnych)

Otoczenie biznesowe w prowincji Henan

Prowincja Henan

Chiny są krajem wyjątkowo podzielonym i zróżnicowanym, także pod względem ekonomicznym. W związku z tym istotnym celem dla gospodarek prowincji Chin środkowych jest rozwój i zmniejszenie różnicy w poziomie życia mieszkańców Chin wschodnich i prowincji centralnych. Henan, jako jedna z prowincji centralnych, jest jedną z największych prowincji w Chinach pod względem ilości mieszkańców – na koniec 2009 roku było to ok. 95 milionów (drugie miejsce po prowincji Guangdong). Generuje również istotną część chińskiego PKB (5,2%). Pomimo tego, uważana jest za relatywnie słabo rozwiniętą i biedną prowincję. Henan zajmuje dopiero 19-te miejsce wśród prowincji pod względem PKB na mieszkańca, które znacząco odbiega od średniej krajowej.

Istotną część gospodarki prowincji stanowi rolnictwo oraz przemysł. Sektor usług odgrywa mniejszą rolę niż w innych prowincjach Chin centralnych takich jak: Anhui, Jiangxi, Hubei oraz Hunan. Należy jednak podkreślić, iż w ostatnich latach rozwija się jednak niezwykle dynamicznie – dużo szybciej niż sektor rolnictwa i w podobnym do sektora przemysłu tempie.

Pomimo tego, Henan nadal pozostaje prowincją rolniczą, która odpowiada za niemal 10% produkcji rolnej ChRL. Najważniejszymi produktami rolnymi są: zboża (głównie pszenica i kukurydza). Ponad 11,7% produkcji stanowią również rośliny służące do produkcji olejów roślinnych (orzeszki ziemne oraz rzepak). Henan jest również istotny pod względem produkcji mięsa (10% produkcji ChRL) - głównie wieprzowiny, wołowiny oraz jagnięciny. Ponadto 11% produkcji rolnej stanowią również warzywa. W 2009 roku zebrano ok. 63,7 miliona ton warzyw z czego niemal 16,5 miliona ton stanowiły warzywa w tym: kapusta pekińska. Inne istotne uprawy to: rzodkiewka, pomidory, czosnek, ogórek oraz szczypiorek. Co ważne, Henan jest również prowincją bogatą w złoża surowców naturalnych. Oprócz węgla (6-te miejsce pod względem zabezpieczonych pokładów w Chinach) znajdują się bogate złoża złota (ok. 370 ton), molibdenu (3,67 miliona ton), aluminium (761 milionów ton) oraz żelaza (1418 milionów ton).

W związku z tym istotną rolę w gospodarce regionu ma przemysł związany z rolnictwem oraz wydobyciem surowców np. przetwórstwo spożywcze (9,15 mld dolarów wartości dodanej dla sektora przemysłu), wydobycie węgla (11,4 mld dolarów). Najważniejsza jest jednak produkcja minerałów niemetalicznych np. cementu, wapna lub szkła (14,5 mld dolarów).

W aspekcie potencjału gospodarczego należy podkreślić, iż na liście 500 największych chińskich firm znalazło się 15 firm z Henanu m.in. Henan Chemical Coal Industry Group Co. Ltd. (58 miejsce), Henan Shineway Group zajmujące się przetwórstwem mięsa (81 miejsce) oraz Anyang Iron and Steel (97 miejsce).  Zhengzhou Yutong Group Co. Ltd., która jest największą chińską firmą produkującą autobusy zajmuje 2-gie miejsce na świecie pod względem produkcji. Należy zauważyć, że większość produkcji jest skierowana na potrzeby gospodarki lokalnej lub krajowej. Przedsiębiorstwo notuje niewielki udział eksporcie z Chin.

Henan jest istotnym węzłem komunikacji lądowej. W Zhengzhou, stolicy prowincji, znajduje się jedno z największych w Chinach kolejowe centrum przeładunkowe. Na miejscu możliwa jest również odprawa celna towarów oraz znajduje się tam infrastruktura obsługująca wymianę walut. W zakresie transportu samochodowego, przepustowość infrastruktury ocenia się na ok. 700 milionów ton rocznie. Dużym ograniczeniem jest relatywnie słabo rozbudowany system transportu lotniczego. Lotniska obsługujące połączenia krajowe oraz międzynarodowe (tylko w regionie Azji) znajdują się tylko w trzech miastach: Zhengzhou, Luoyang oraz Nanyang. W odniesieniu do perspektywy inwestycyjnej w Henanie nie ma Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE). Występują z kolei specjalne strefy rozwojowe (SR)

[1]. Takie strefy zostały utworzone zarówno na poziomie krajowym oraz prowincjonalnym. Cztery krajowe, zlokalizowane są na obszarze Zhengzhou (3) oraz Luoyangu (1).

Niewątpliwie przewaga konkurencyjna tych obszarów będzie opierała się na dużo niższych kosztach pracy, stanowiąc istotną wartość dla rozwoju usług outsourcingowych. Dalszy rozwój infrastruktury transportowej pozwoli również zmniejszyć znaczenia czynnika geograficznego dla produkcji towarów na eksport. W związku z tym „Plan Promocji Inwestycji Zagranicznych w Chinach Centralnych na latach 2009-2014” zakłada  przede wszystkim inwestycje w transport. Priorytetem są również, co jest szczególnie istotne dla Henanu, inwestycje w unowocześnianie rolnictwa oraz metod przetwórstwa spożywczego.

Wnioski

1. Najważniejszymi sektorami rozwoju gospodarczego prowincji Henan są: rolnictwo, przemysł wydobywczy, produkcja minerałów niemetalicznych oraz przetwórstwo spożywcze.
2. Henan oferuje dobrze rozbudowany system transportu kolejowego oraz drogowego. Brak z kolei infrastruktury sprzyjającej transportowi lotniczemu. Położenie geograficzne wyklucza również rozwój sieci połączeń rzecznych oraz transportu morskiego.
3. Niskie koszty pracy, wynikające z niższych kosztów życia oraz plany dotyczące dalszej rozbudowy infrastruktury mają stanowić podstawę pod rozwój sektora usług outsourcingowych dla firm zagranicznych. Istotne dla rozwoju Henanu ma być również modernizacja rolnictwa i stworzenie nowocześniejszych zakładów przetwórstwa artykułów spożywczych.
4. Inwestycje zagraniczne mają opierać się głównie o formułę joint venture w celu maksymalizacji efektu „spill-over”.

Opr. Maciej Cząstka (II rok studiów magisterskich stacjonarnych, specjalność orientalna)     

---

[1] Schemat krajowych SR jest wzorowany na Specjalnych Strefach Ekonomicznych  Obecnie w Chinach sa 54 takie strefy. Prowincjonalne SR są obszarami, których celem nie jest jedynie sprowadzenie kapitału z zagranicy, ale również stworzenie korzystnych warunków prowadzenia biznesu dla przedsiębiorstw rodzimych.